Rodzaje wierteł i ich przeznaczenie

Współczesny przemysł i budownictwo wymagają coraz bardziej precyzyjnego i skutecznego przeprowadzania prac, w tym wiercenia w zróżnicowanych materiałach. Zapraszamy do artykułu, w którym przedstawiamy najpopularniejsze rodzaje wierteł wykorzystywanych do obróbki betonu, różnych stopów metali i drewna, a także opisujemy ich potencjalne zastosowania.

Jak dobrać właściwe wiertło?

Każdy, kto choć raz zetknął się z potrzebą wykonania otworu – zwłaszcza w twardszych tworzywach – zdaje sobie sprawę z tego, jak dużą rolę odgrywa prawidłowy dobór wiertła do potrzeb materiału. Kwestia ta jest szczególnie ważna dla fachowców, którzy zajmują się zawodowo pracami budowlanymi, konstrukcyjnymi, czy obróbką skrawaniem. W dalszej części dowiesz się, po które rozwiązanie powinieneś sięgnąć w zależności od otworowanej powierzchni.

Na wstępie wymienimy jednak najważniejsze kwestie związane z dbałością o jakość wykonywanych otworów oraz żywotnością wierteł. Po pierwsze, pamiętaj, że im twardszy materiał, tym niższej prędkości obrotowej i wyższego posuwu należy używać. Nacisk wywierany na nawiercaną powierzchnię powinien być równomierny. Unikaj zbyt mocnego naciskania na wiertła o niewielkiej średnicy, by uniknąć ich złamania.

Zwracaj uwagę na kształt wiórów podczas wiercenia w metalu lub drewnie. Zapchanie rowków odprowadzających może doprowadzić do uszkodzenia wiertła lub nieprawidłowego wykonania otworów. Wióry powinny być długie oraz posiadać stosunkowo regularny kształt. Ze względu na możliwość odprysku zawsze używaj okularów ochronnych.

W przypadku bardzo twardych materiałów nie zaleca się wiercenia na sucho – może ono doprowadzić do szybkiego przegrzania, stępienia i złamania wiertła. Jeśli nie istnieje możliwość użycia chłodziwa, pozostaw je do ostygnięcia i przystąp do pracy po kilkudziesięciu sekundach. Warto jednocześnie zmniejszyć prędkość obrotową – dzięki temu naprężenia wewnątrz wiertła będą mniejsze.

Pamiętaj, że na wiertłach do twardych materiałów zdecydowanie nie warto oszczędzać. Dotyczy to zwłaszcza hartowanej stali, betonu zbrojonego, czy kamienia naturalnego. Niestety najtańsze na rynku wiertła, w teorii przeznaczone do takich zastosowań, ulegają szybko stępieniu lub złamaniu.

Rodzaje i zastosowania wierteł do betonu

Wiertła do betonu projektowane są w taki sposób, by poradzić sobie z najtwardszymi materiałami. W zależności od zastosowanych segmentów mogą być z powodzeniem stosowane m.in. w żelbetonie, bardzo twardym granicie, marmurach oraz innych kamieniach naturalnych.

W przypadku wierteł betonowych możemy spotkać się z segmentami (częścią tnącą), wykonanymi z materiałów narzędziowych, takich jak:

• stal węglowa – do tworzyw o umiarkowanej twardości,
• diament syntetyczny – do bardzo twardego granitu, betonu i marmuru,
• węglik spiekany (wiertła widiowe) – do betonu zbrojonego i innych twardych materiałów.

Pod kątem konstrukcji wiertła do betonu możemy podzielić na przynajmniej trzy rodzaje. Pierwszym z nich są wiertła koronowe, zaprojektowane specjalnie do precyzyjnego wiercenia otworów o dużej średnicy. Są one zbudowane z metalowych korpusów w kształcie walca, które są zintegrowane z segmentami tnącymi umieszczonymi na zewnętrznej powierzchni. Mogą być również wyposażone w specjalne otwory do odprowadzania wiórów oraz otwory chłodzące dla lepszego dostarczania płynu. Są szeroko stosowane w budownictwie i przemyśle, uchodząc za niezbędne wyposażenie każdej ekipy budowlanej, serwisowej i instalatorskiej.

Do otworów o mniejszej średnicy w betonie wykorzystuje się dedykowane wiertła kręte. To odmiana klasycznych wierteł, jednak wyposażona w zdecydowanie trwalsze powierzchnie tnące i szersze rowki odprowadzające wióry. Znajdują szerokie zastosowanie w całej branży budowlanej i instalacyjnej, i powinny znajdować się w skrzynce narzędziowej każdej firmy.

Ostatnią kategorię stanowią wiertła puszkowe przeznaczone do wykonywania otworów pod puszki instalacji elektrycznej. Najczęściej posiadają średnicę 68, 72 lub 82 mm i mogą być sprzedawane z wiertłami centrującymi, które pozwalają na precyzyjne wykonanie odwiertu. W zależności od modelu posiadają segmenty widiowe lub diamentowe.

Wiertła do betonu mogą być wyposażone w różne uchwyty. Najczęściej spotkamy się z systemem SDS-Plus z dwoma owalnymi wgłębieniami i rowkami, które przenoszą uchwyt obrotowy i uchwytem 10 mm lub SDS-Max o podobnej budowie, jednak z uchwytem 18 mm. Wiertła koronowe posiadają natomiast gwinty wewnętrzne kompatybilne z wiertnicami, zwykle 1 ¼” lub ½”.

Sprawdź - regeneracja wierteł diamentowych

Rodzaje wierteł do metalu – budowa i podstawowe informacje

Wiertła do metalu do wiertarek magnetycznych lub klasycznych opiszemy, rozpoczynając od ich budowy. Na ich konstrukcję składa się trzpień, czyli część umieszczona w uchwycie wiertarskim, która musi być dopasowana do konkretnej wiertarki. Następnie przechodzimy do części roboczej, nazywanej też korpusem, wykonywanej z odpowiednio dopasowanego materiału i przybierającej kształt spirali ze żłobkami skrawającymi, usuwającymi wióry z otworu. Do miękkich metali stosuje się wiertła z płaskimi krawędziami, a do twardych – ostrymi. Ostatnia, ostra część wiertła, czyli jego wierzchołek, posiada kąt w granicach 118^o-135^o, przy czym im twardszy materiał, tym większego kąta należy użyć.

Do wiercenia w metalach najczęściej wykorzystuje się wiertła kręte. W przypadku potrzeby wykonania otworu o większej średnicy należy użyć frezów trepanacyjnych ( wierteł rurowych). Możemy też spotkać się z otwornicami widiowymi przeznaczonymi do wykonywania płytszych otworów. Chcąc wiercić w cienkich blachach lub delikatnych stopach, należy skierować się ku wiertłom stożkowym ze specjalnymi podziałkami.

Pod kątem wykonania wiertła do metalu mogą być szlifowane lub walcowane. Pierwsze z nich cechuje zdecydowanie wyższa trwałość i precyzja, dzięki czemu znajdują zastosowanie szczególnie w profesjonalnych pracach. Wiertła walcowane okażą się dobrym wyborem do sporadycznego używania przy niezbyt twardych metalach.

Jakie wiertła do metalu wybrać?

Podstawową kwestią przy wyborze wiertła do metalu jest wybór modelu wykonanego z odpowiednich materiałów. Do najpopularniejszych z nich należą zdecydowanie klasyczne wiertła walcowe HSS ze stali szybkotnącej stosowane powszechnie do wykonywania otworów w metalach o umiarkowanej twardości w przemyśle metalowym, stolarskim i budowlanym. Nie brak ich również w skrzynkach narzędziowych bardziej świadomych majsterkowiczów znających ich zalety.

W sprzedaży znajdziemy także wiertła HSS-G z wysokogatunkowej stali szybkotnącej, poddane procesowi szlifowania. Przekłada się to na zwiększenie precyzji i ostrości, nieodzownych w wierceniu w stali nierdzewnej i węglowej, czy aluminium. HSS-G mogą być również wykorzystywane w obróbce drewna, zwłaszcza przy twardych gatunkach. Poza przemysłem meblarskim i stolarki budowlanej bywają wykorzystywane w pracach artystycznych.

Wiertłami HSS-Co nazywamy modele wykonane ze stali nierdzewnej z dodatkiem kobaltu, który kilkukrotnie zwiększa ich odporność na uszkodzenia. W sprzedaży możemy spotkać się jeszcze z oznaczeniami HSS-E (zawartość kobaltu na poziomie 5%) i HSS-Co2 (8% domieszka kobaltu). Charakteryzują się one wyższą odpornością na temperaturę, niż HSS (tym wyższą, im większa domieszka kobaltu), dzięki czemu mogą być wykorzystywane do materiałów o dużej twardości, w tym tworzyw wzmacnianych włóknem szklanym.

Pośród wierteł ze stali szybkotnącej wyróżniamy jeszcze HSS-TIN pokryte powłoką tytanową, które są stosowane w branżach, gdzie wymaga się najwyższej precyzji w wierceniu w bardzo twardych metalach, a także HSS-PM ze stali szybkotnącej proszkowej do miękkich materiałów.

W niektórych przypadkach niezbędne mogą okazać się wiertła z systemami chłodzenia wewnętrznego w formie kanałów, umieszczonych wzdłuż trzpienia, przez które płyn chłodzący dostarczany jest bezpośrednio do strefy skrawania.

Przeczytaj więcej o tym, jak wiercić w metalu.

Rodzaje wierteł do drewna – jak dobrać?

Podczas wiercenia w drewnie typowe modele uniwersalne, czy przeznaczone do innych materiałów, w większości przypadków się nie sprawdzą. Geometria wierteł do drewna projektowana jest w taki sposób, by maksymalnie ułatwić usuwanie wiórów i zapobiegać pęknięciu tworzywa. Ich ostrza tnące są bardziej agresywnie zakończone, by cały proces przebiegł jak najszybciej.

Możemy wyróżnić trzy podstawowe rodzaje wierteł do drewna. Pierwszym z nich są wiertła skręcane zakończone ostrym szpicem, który pomaga precyzyjnie określić punkt wiercenia. Drugi rodzaj, wiertła spiralne, przypominają swym kształtem świdry, dzięki czemu doskonale sprawdzają się w wykonywaniu głębszych otworów. Osobną kategorię stanowią wiertła łopatkowe przeznaczone do wiercenia otworów o większej średnicy.

Nie wiesz, jakie wiertło wybrać? Napisz do nas!

Jako marka WABROTECH jesteśmy renomowanym dystrybutorem wierteł do betonu i metalu, których jakość doceniły setki fachowców. Jeśli potrzebujesz pomocy z doborem odpowiedniego modelu do swojej wiertarki magnetycznej lub wiertnicy, skontaktuj się z naszymi ekspertami. Podpowiemy Ci, które rozwiązanie będzie najlepsze w danym przypadku.